Pomimo trwającej pandemii i obostrzeń, a także ogólnego spowolnienia, w sferze spraw CHF zapanowało poruszenie i temat znacząco przyspieszył.
Po pierwsze, już w lutym bieżącego roku, a dokładniej 16 lutego 2021 roku Sąd Najwyższy w uchwale III CZP 11/20 udzielił odpowiedzi na pytanie „Czy w świetle art. 405 k.c. i art. 409 k.c., w przypadku uznania umowy kredytu indeksowanego za nieważną na skutek zawarcia w niej klauzul abuzywnych, gdy bezpodstawne wzbogacenie ma miejsce po obu stronach umowy, kredytobiorca może skutecznie domagać się od banku zwrotu świadczenia w postaci rat kapitałowo-odsetkowych zapłaconych w walucie polskiej lub w walucie obcej, w sytuacji gdy nie doszło do zwrotu przez kredytobiorcę wypłaconej przez bank kwoty kredytu w nominalnej wysokości?”
Sąd Najwyższy musiał zatem rozstrzygnąć, czy na gruncie spraw frankowych zastosowanie powinna mieć teoria salda, czy też teoria dwóch kondykcji. Zagadnienie to dotychczas stanowiło jedno z głównych, z jakimi mierzyły się Sądy i pełnomocnicy w sprawach frankowych.
Sąd Najwyższy w ww. uchwale III CZP 11/20 opowiedział się za tą drugą (teorią dwóch kondykcji) uznając, że: „Stronie, która w wykonaniu umowy kredytu, dotkniętej nieważnością, spłacała kredyt, przysługuje roszczenie o zwrot spłaconych środków pieniężnych jako świadczenia nienależnego (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.) niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu.”
Na szczególną aprobatę zasługuje wpasowujące się w linię orzeczniczą TSUE zawarte w uzasadnieniu uchwały stwierdzenie, że „reżim zwrotu świadczeń spełnionych w wykonaniu nieważnej umowy kredytu (w tym indeksowanego), wynikającej z zastrzeżenia w niej klauzul abuzywnych, co do zasady nie odznacza się żadną specyfiką, która mogłaby uzasadniać wykorzystanie w prawie polskim teorii salda na korzyść banku”.
Warto też zwrócić uwagę na poruszoną przez Sąd Najwyższy kwestię przedawnienia. Sąd w uzasadnieniu uchwały wskazał, że „co do zasady termin przedawnienia roszczeń o zwrot nienależnie spełnionych świadczeń może rozpocząć bieg dopiero po podjęciu przez kredytobiorcę- konsumenta wiążącej (świadomej, wyraźnej i swobodnej) decyzji w tym względzie. Dopiero bowiem wtedy można przyjąć, że brak podstawy prawnej świadczenia stał się definitywny (na pewne podobieństwo przypadku do condictio causa finita), a strony mogły zażądać skutecznie zwrotu nienależnego świadczenia (por. art. 120 § 1 zd. 1 k.c.). Oznacza to w szczególności, że kredytobiorca-konsument nie może zakładać, iż roszczenie banku uległo przedawnieniu w terminie liczonym tak, jakby wezwanie do zwrotu udostępnionego kredytu było możliwe już w dniu jego udostępnienia (art. 120 § 1 zd. 2 k.c.).”
Potwierdzona omawianą uchwałą teoria salda była popierana i stosowana przez naszą kancelarię już od pierwszej sprawy frankowej. Przedmiotowa uchwała powinna rozwiać wątpliwości Sądów z jakimi się dotychczas spotykaliśmy się prowadząc sprawy CHF i przyczynić się do bardziej jednolitego orzecznictwa w tego rodzaju sprawach.
Wykorzystując własne doświadczenie jak i dorobek orzecznicy nasza Kancelaria już od lat świadczy usługi w zakresie spraw CHF. Przyjmowana przez nas dotychczas argumentacja znajduje obecnie odzwierciedlenie w takich orzeczeniach jak powyższe.
Zapraszamy do konsultacji z nami zawartych przez Państwa umów. Skany można przesyłać bezpośrednio na adres: wojciech.adamski@wsla.pl lub wojciech.luty@wsla.pl.